Artikel van Marjan Termorshuizen in: De Tijd, 16 maart 1984:

'De erfenis van het verleden was nog niet uitgesleten'
De boodschap van Pramoedya Ananta Toer

Bij een schrijver als Pramoedya Ananta Toer gaat het niet alleen om de literaire kwaliteiten, hij beschrijft ook de opkomst van de nationale beweging in Indonesië en toont zijn scepsis voor de westerse beschaving. Volgens 'Pram'heeft een intellectueel en zeker een schrijver de opdracht zich met zijn werk in dienst van zijn volk te stellen. Over romans met een boodschap.

Wanneer Pramoedya Ananta Toer na een verblijf van veertien jaar op het strafeiland Buru in 1979 eindelijk weer vrijkomt, lijken er betere tijden voor hem aan te breken. Bumi Manusia, het eerste deel van zijn in gevangenschap geschreven tetralogie over de wordingsgeschiedenis van het Indonesische nationale bewustzijn, blijkt een enorm succes. Ook het tweede boek in de reeks, Anak Semua Bangsa, vindt een warm onthaal. De vreugde blijkt echter van korte duur: omdat ze marxistische ideeën zouden verkondigen, worden beide boeken binnen een jaar na verschijnen weer verboden. Pramoedya krijgt stadsarrest opgelegd en zijn werk wordt in beslag genomen. In december jl. kwam bij de Novib in Den Haag in samenwerking met uitgeverij Manus Amici te Amsterdam de tweede druk uit van Aarde der Mensen (Bumi Manusia) in de herziene vertaling van Jos Versteegen en Ina Slamet-Velsink. Tevens verscheen Kind van Alle Volken (Anak Semua Bangsa), vertaald door Loek Amstel en Don van Minde, de vijftigste roman in Novibs Derde-Sprekerserie. Uitgeverij Manus Amici publiceerde van dezelfde schrijver tegelijkertijd nog Korruptie (Korupsi), een korte roman uit 1955, vertaald door Hein Vruggink.

Over Aarde der Mensen kan ik kort zijn. In vorige jaren kreeg dit boek reeds ruimschoots aandacht (zie o.m. de artikelen in De Tijd van Henk Maier). Ik wil alleen nog opmerken, dat met deze herziene vertaling meer recht wordt gedaan aan het door de schrijver bewust eenvoudig gehouden taalgebruik van de roman. Met Aarde der Mensenen Kind van Alle Volken heeft Pramoedya namelijk een zo groot mogelijk publiek willen bereiken.

---

Wilt u meer lezen over Aarde der mensen? Lees meer